برآورد تمایل به پرداخت جهت بهبود وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه با استفاده از روش آزمون انتخاب

روش های ارزشگذاری محیط زیست با کاربرد گسترده در تعیین منافع و خسارات زیست محیطی، در جهت مدیریت پایدار منابع طبیعی گام برمی دارند. دریاچه ارومیه و تالاب های اقماری آن به عنوان یکی از سایت های نمونه طرح حفاظت از تالاب های ایران با مشارکت برنامه عمران سازمان ملل انتخاب شده است. هدف این طرح، کاهش تهدیدات عمده پیش روی این منطقه تالابی با استفاده از یک برنامه جامع مدیریتی است. دریاچه ارومیه طی دهه گذشته به علت کاهش شدید سطح آّب و افزایش شوری با شرایط بحرانی مواجه شده است. بسیاری از تالاب های اقماری اطراف دریاچه نیز در اثر اجرای طرح های زیربنائی، تغییر کاربری زمین، آلودگی و کاهش جریان های ورودی آب آسیب دیده اند. پایداری این منبع طبیعی در درجه اول به میزان مشارکت جوامع محلی در مدیریت آن بستگی دارد. لذا هدف این تحقیق، بررسی تمایلات اجتماعی در خصوص تصمیم گیری بین سناریوهای متعدد مدیریتی با استفاده از روش آزمون انتخاب می باشد. به همین منظور، چهار ویژگی زیست محیطی دریاچه ارومیه شامل کمیت و کیفیت آب دریاچه، تعداد فلامینگو و آرتمیای موجود در آن انتخاب و به سطوح مطلوب، متوسط و بحرانی تقسیم بندی شدند. ایجاد سری های انتخاب با استفاده از طرح فاکتوریل جزئی صورت گرفت و داده ها و اطلاعات موردنیاز از طریق پیمایش میدانی، با طراحی و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده از 180 شهروند شهر ارومیه در تابستان سال 1390 جمع آوری شد. با برآورد مدل لاجیت مختلط به روش حداکثر راست نمایی شبیه سازی شده، تمایل به پرداخت های نهایی به ازای تغییر در هر یک از ویژگی ها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بیشترین تمایل به پرداخت با 26000 ریال به بهبود ارتفاع سطح تراز آب از شرایط بحرانی فعلی به سطح مطلوب تعلق دارد. رسیدن به حد مطلوب کیفیت آب(میزان شوری)، تعداد فلامینگو و آرتمیای دریاچه به ترتیب با 23000، 14670 و 11330 ریال در ردیف های بعدی تمایل به پرداخت افراد قرار دارند. بنابراین ویژگی های مذکور با همین ترتیب، بیشترین اهمیت و اولویت را در سناریوهای مدیریتی از دیدگاه مردم ارومیه دارا می باشند و تخصیص منابع باید با اولویت تدوین و اجرای برنامه های عملیاتی برای بهبود ویژگی های فوق همسو باشد. همچنین نتایج حاکی از وجود ناهمگنی در ترجیحات می باشد که منبع این ناهمگنی به متغیرهای جنسیت، سن، سطح تحصیلات و تعداد بازدیدها نسبت داده می شود. نتایج به دست آمده از درجه بندی مستقیم ویژگی ها نیز موید نتایج حاصل از آزمون انتخاب می باشد.